دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده: (37 مشاهده)
مقدمه: بیماری فشارخون بالا یکی از چالش‌های مهم نظام سلامت عمومی است که با عوارض جدی نظیر سکته‌های قلبی و مغزی همراه بوده و نیازمند پایش و مداخله به‌موقع است. تحلیل فضایی به‌عنوان یکی از ابزارهای نوین در حوزه سلامت، امکان شناسایی الگوهای مکانی بیماری و عوامل مؤثر بر آن را فراهم می‌کند و می‌تواند در بهینه‌سازی خدمات درمانی نقش مؤثری ایفا نماید. این پژوهش با هدف تحلیل توزیع فضایی مبتلایان به فشار خون بالا در محله ابوطالب شهر اردبیل و ارائه پیشنهاداتی جهت بهبود دسترسی به خدمات درمانی انجام شده است.
روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده‌های آن از پرونده بهداشتی 600 نفر از مبتلایان به بیماری فشار خون بالا، در محدوده سنی 36 تا 87 سال، طی سال‌های 1397 تا 1401 استخراج شده است. داده‌ها با استفاده از روش Geocoding مکان‌مند و در محیط نرم‌افزار ArcGIS مدل‌سازی و تحلیل شدند. برای بررسی الگوهای مکانی بیماری از تحلیل Kernel Density، Hot Spot، فاصله کوتاه‌ترین مسیر، شاخص میانگین نزدیک‌ترین همسایگی، شاخص موران جهانی و محلی، تحلیل شعاع عملکردی و شبکه محدوده خدمات استفاده شد.
یافته ها: یافته‌ها حاکی از آن است که توزیع بیماری در محله مورد مطالعه از الگوی خوشه‌ای پیروی می‌کند. در سال‌های ابتدایی تمرکز بیماران بیشتر در نواحی مرکزی و شمالی بود؛ اما به مرور زمان خوشه‌های بیماری به سمت مناطق جنوبی و غربی گسترش یافته‌اند. تراکم بالای بیماری در نواحی خاص، با فاصله کمتر از مراکز بهداشتی و تراکم جمعیت بالا همبستگی دارد. همچنین، فشار خون بالا در زنان شیوع بیشتری داشته (7/62%) و گروه سنی 56 تا 65 سال بیشترین میزان ابتلا را داشته‌اند. افزون بر این، 68% از بیماران حداقل یک عامل خطر دیگر مانند دیابت، چاقی یا کلسترول بالا داشته‌اند. سال 1400 بیشترین موارد ابتلا ثبت شده که احتمالاً با بهبود غربالگری و تغییر سبک زندگی ناشی از همه‌گیری کرونا مرتبط بوده است.
نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان می‌دهد که مکان‌یابی بهینه مراکز سلامت و طراحی برنامه‌های غربالگری هدفمند بر اساس تحلیل‌های فضایی می‌تواند به کاهش نابرابری‌های سلامت و ارتقای سطح بهداشت عمومی کمک کند. یافته‌ها می‌توانند مبنایی برای سیاست‌گذاری سلامت محلی در مناطق پرخطر قرار گیرند.
روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده‌های آن از پرونده بهداشتی 600 نفر از مبتلایان به بیماری فشار خون بالا، در محدوده سنی 36 تا 87 سال، طی سال‌های 1397 تا 1401 استخراج شده است. داده‌ها با استفاده از روش Geocoding مکان‌مند و در محیط نرم‌افزار ArcGIS مدل‌سازی و تحلیل شدند. برای بررسی الگوهای مکانی بیماری از تحلیل Kernel Density، Hot Spot، فاصله کوتاه‌ترین مسیر، شاخص میانگین نزدیک‌ترین همسایگی، شاخص موران جهانی و محلی، تحلیل شعاع عملکردی و شبکه محدوده خدمات استفاده شد.
یافته ها: یافته‌ها حاکی از آن است که توزیع بیماری در محله مورد مطالعه از الگوی خوشه‌ای پیروی می‌کند. در سال‌های ابتدایی تمرکز بیماران بیشتر در نواحی مرکزی و شمالی بود؛ اما به مرور زمان خوشه‌های بیماری به سمت مناطق جنوبی و غربی گسترش یافته‌اند. تراکم بالای بیماری در نواحی خاص، با فاصله کمتر از مراکز بهداشتی و تراکم جمعیت بالا همبستگی دارد. همچنین، فشار خون بالا در زنان شیوع بیشتری داشته (7/62%) و گروه سنی 56 تا 65 سال بیشترین میزان ابتلا را داشته‌اند. افزون بر این، 68% از بیماران حداقل یک عامل خطر دیگر مانند دیابت، چاقی یا کلسترول بالا داشته‌اند. سال 1400 بیشترین موارد ابتلا ثبت شده که احتمالاً با بهبود غربالگری و تغییر سبک زندگی ناشی از همه‌گیری کرونا مرتبط بوده است.
نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان می‌دهد که مکان‌یابی بهینه مراکز سلامت و طراحی برنامه‌های غربالگری هدفمند بر اساس تحلیل‌های فضایی می‌تواند به کاهش نابرابری‌های سلامت و ارتقای سطح بهداشت عمومی کمک کند. یافته‌ها می‌توانند مبنایی برای سیاست‌گذاری سلامت محلی در مناطق پرخطر قرار گیرند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
