مقدمه: در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، بهویژه ایران، ارائه خدمات پزشکی در مناطق روستایی با چالشهای متعددی مواجه است. کمبود نیروی متخصص پزشکی، پراکندگی جمعیت، زیرساختهای محدود و هزینههای بالای جابجایی، از جمله عواملی هستند که دسترسی به مراقبتهای بهداشتی را دشوار میسازند. در این زمینه، پزشکی از راه دور (تلهمدیسین) به عنوان راهکاری نوین، میتواند دسترسی به خدمات و کارایی ارائه آنها را افزایش دهد. با این حال، هنوز شواهد کافی در زمینه قابلیت جایگزینی معاینات حضوری با فناوریهای دورپزشکی وجود ندارد. این پژوهش با هدف توسعه چارچوبی جامع برای طراحی تجهیزات معاینه از راه دور، به طراحان کمک میکند تا پیش از ورود به مرحله تعیین راهحلهای فنی، شناخت عمیقتری از چالشها و نیازهای زمینهای بهدست آورند و فرایند طراحی را بهصورت مؤثر هدایت کنند.
روش کار: این مطالعه به روش توصیفی-تحلیلی و در دو فاز انجام شده است. در فاز اول، از طریق مشاهده میدانی و انجام مصاحبههای نیمهساختاریافته با ۲۵ نفر از ساکنان روستای ضامنجان، نیازهای کلیدی استخراج شد. در فاز دوم، با مشارکت فعال تیمی چندرشتهای متشکل از پزشکان، بهورزان و ساکنان محلی، یک چکلیست طراحی تجهیزات معاینه دورپزشکی تدوین گردید که با دیدگاههای بومی و حرفهای همراستا بود.
یافته ها: تحلیل کیفی دادهها با رویکرد تحلیل مضمون صورت گرفت. نتایج به مضامینی چون کمبود منابع، محدودیتهای دسترسی به فناوری، و چالشهای اجرایی اشاره داشت. چکلیست طراحی نهایی، شامل مؤلفههایی همچون طراحی ماژولار، رابط کاربری ساده، تأمین انرژی پایدار، امنیت داده و استفاده از فناوریهای نوینی چون واقعیت افزوده و بازخورد لمسی (Haptic) بود.
نتیجهگیری: یافته های این پژوهش نشان میدهد که توسعه تجهیزات معاینه از راه دور با رویکردی جامع و چندجانبه، میتواند تأثیر قابل توجهی بر بهبود دسترسی و کیفیت خدمات پزشکی در مناطق روستایی و محروم داشته باشد. استفاده از چکلیست ارائه شده، به طراحان امکان میدهد تا ضمن توجه به محدودیتها و نیازهای خاص بومی، ابزارهایی کارآمد، پایدار و کاربرپسند خلق کنند که میتواند به ارتقای دسترسی به خدمات پزشکی و بهبود کیفیت مراقبتهای بهداشتی اولیه در مناطق محروم کمک کند.
نوع مطالعه:
پژوهشي اصیل |
موضوع مقاله:
پزشکی راه دور دریافت: 1403/9/7 | پذیرش: 1404/2/13